بورس انرژی دارای دو بازار فعال فیزیکی و مشتقه است که ویژگی های این دو بازار ممکن است با هم متفاوت باشد. تفاوت مهم این دو بازار این است که در بازار فیزیکی کالاها مورد معامله قرار می گیرند و در بازار مشتقه اوراق مبتنی بر کالا معامله می شود.

مشتریان حقیقی در بازار فیزیکی امکان خرید ندارند و فقط در بازار مشتقه می توانند نسبت به خرید اوراق سلف موازی استاندارد اقدام نمایند.

در معاملات بورس انرژی ۱۰ یا ۲۰ درصد قیمت معامله به صورت پیش پرداخت از مشتری دریافت می شود. مابقی آن برای کالاهای داخلی ۳ روز کاری و برای کالاهای بازار بین الملل ۵ روز کاری دریافت می شود.

بازار‌ها در بورس انرژی ایران براساس نوع معامله، ساعات معاملاتی و کالاها به ۳ دسته زیر تقسیم می‌شوند.

1 - بازار فیزیکی

2 - بازار مشتقه

در بازار فیزیکی، کالاهای پذیرفته‌شده در بورس انرژی، معامله می‌شوند. معاملات بازار فیزیکی در ۳ دسته برق، نفت، گاز و دیگر حامل‌های انرژی صورت می‌پذیرد. در بازار فیزیکی، امکان انجام معاملات به صورت نقدی (اسپات)، اعتباری و یا با استفاده از قرارداد‌های سَلَف یا «کشف پریمیوم» (Premium Discovery) وجود دارد. در معاملات کشف پریمیوم، طرفین معامله متعهد می‌شوند که در زمانی معین در آینده، تحویل، حمل یا بارگیری کالا را براساس قیمت نهایی انجام دهند.

در بازار مشتقه، دارایی‌های بر پایه کالاها معامله می‌شوند. معاملات انجام‌شده در بازار مشتقه با بکارگیری قرارداد‌های ویژه‌ای انجام می شوند. از جمله این قرارداد‌ها می‌توان «قرارداد سلف موازی» (Parallel Salam Contracts)، «قرارداد‌ آتی» (Future Contract) و «قرارداد اختیار معامله» (Option Contract) اشاره کرد. معاملات در بازار مشتقه به روش کاملاً الکترونیک انجام می‌شود.

هرکدام از معاملات برق، نفت‌ و گاز و دیگر حامل‌های انرژی، قرارداد‌های سلف موازی، آتی و اختیار معامله در دو رینگ داخلی و بین‌المللی انجام می‌شوند.

سایت بورس انرژی ایران

فرم های سفارش خرید و فروش در بازار فیزیکی یا مشتقه از طریق لینک های ذیل قابل دانلود است:

فرم سفارش خرید در بازار فیزیکی فرم سفارش خرید در بازار مشتقه فرم سفارش فروش در بازار مشتقه فرم سفارش فروش در بازار فیزیکی